Update Young & Fair Weg reis: Een aardrijkskundeles over Nepal
Door Eline Heirman, coördinator Young & Fair Reis
Vandaag neem ik jullie opnieuw alvast mee naar Nepal, de bestemming van de Young & Fair reis: dit maal voor een aardrijkskundelesl! Nepal is geografisch gezien een spektakel, zowel op fysisch gebied: de overweldigende natuur, hoge bergen, verscheidenheid aan ecosystemen, klimaten verschillend van tropisch in de dalen tot poolklimaten hoog in de bergen, als op sociaal gebied: de melange van culturen, religies, talen, maar ook de positie van Nepal op economisch- en ontwikkelingsgebied is zeer interessant. Ik als aardrijkskundige zou boeken vol kunnen schrijven over Nepal, het liefste vol lof over dit geweldige land, maar hoe vriendelijk en optimistisch de mensen hier ook zijn, hoe mooi de natuur ook is, om de problematiek waarmee Nepal als ontwikkelingsland mee te kampen heeft, valt niet heen te draaien.
Nepal heeft geografisch gezien een uiterst ongunstige ligging, zowel op sociaal- als fysisch vlak. Het schiereiland India beweegt met zo’n 5 centimeter per jaar in de richting van Azië. Hierdoor vindt er een botsing plaats tussen India en de Eurazische plaat en heeft zich hierdoor op de plaatgrens een immens gebergte gevormd: de Himalaya, het dak van de wereld! Thuis van de Everest en de Annapurna, een paar van de hoogste bergen ter wereld, en natuurlijk de Yeti, een soort half mens/half dier, dat hoog in de bergen woont. Het toeval wil dat hier nou net Nepal ligt! Op deze plaatgrens staat erg veel spanning. Soms moet de grond dan even ‘ontspannen’ en schuiven de platen naar elkaar toe. Dit gaat met grof geweld: de aarde begint te beven.
De aardbeving van april 2015
Het is zaterdag 25 april 2015. Ik heb om 8.30 uur contact met mijn kennis Mahesh, die op een gegeven moment rustig zegt: “Er is volgens mij een aardbeving, wacht even hoor, ik kijk of iedereen oké is.” Ik dacht dat het wel meeviel: het internet viel niet weg, hij was niet in paniek. Toch zet ik maar even CNN aan, misschien komt er wel iets over in het nieuws: “Earthquake hits Nepal” staat er geschreven in het balkje onderaan. Het duurde niet lang of er was non-stop nieuws over hoe hevig de aardbeving wel niet was. Een angstig gevoel bekruipt mij en voor een paar dagen kan ik nergens anders aan denken. Helikopters vliegen over de stad Kathmandu en laten een catastrofe zien, op YouTube filmpjes is te zien hoe gebouwen instorten. Dagenlang is er puin geruimd en dagenlang worden er mensen levend onder het puin vandaan gehaald, de inwoners van Nepal sliepen soms wekenlang buiten.
Giro 555 opende en er werd 25 miljoen euro opgehaald. Toen de ergste ravage was geruimd en hulporganisaties klaarstonden voor hulp aan wederopbouw werd het land opnieuw getroffen door een aardbeving van 7,4 op de Schaal van Richter. Tot op de dag van vandaag zijn er nog wekelijks naschokken. Verwacht wordt een nog veel hevigere aardbeving in de nabije toekomst.
Door de aardbeving vernielde Boudhanath Stupa, een van de belangrijkste en oudste boeddhistische heiligdommen in Nepal. Hij wordt nu gelukkig weer opgebouwd.
Wederopbouw?
Wie een paar weken geleden de over Pauw in Nepal heeft bekeken, heeft kunnen zien welke problemen het land ondervindt na de verwoestende aardbeving van april 2015. Een Nederlandse man werkende bij een NGO in Nepal loopt samen met Pauw drie uur lang een berg op, in de richting van een dorpje. Halverwege stopt Pauw buitenadem. Er wordt direct besproken waarom er verder in de valleien minder hulpverlening op gang is gekomen: Hulpgoederen, vaak vele kilo’s zwaar moeten dezelfde lange weg, bergopwaarts worden gedragen. De man van de NGO geeft aan wat zij gedaan hebben zodat de bewoners in dergelijke dorpen wél aan wederopbouw konden doen: samen met de bewoners hebben zij goederen naar boven gedragen. Zwaar werken, maar het is “iets doen”. Dit kan helpen tegen het machteloosheidsgevoel dat getroffenen kunnen hebben. Ook is er een irrigatiesysteem aangelegd, eveneens samen met de bewoners.
Het reliëf is een absoluut probleem in de wederopbouw van het land, het leidt tot logistieke problemen en onbereikbaarheid. Dit is ook de reden dat er nog steeds regio’s zijn die nog amper hulp ontvangen hebben. Het Nederlandse geld dat via Giro 555 is opgehaald is met name besteed aan noodhulp, wederopbouw en het voorkomen dat sociale groepen segregeren. Ook zijn er lespakketten ontwikkelend die zich richten op noodsituaties en zijn er scholen “aardbevingsproof” gemaakt.
Over dit soort paadjes loop je niet gemakkelijk naar boven.
Ontwikkelingsland
Nepal is een van de armste landen ter wereld. Handel met het buitenland op grote schaal is er bijna niet, veel mensen zijn zelfvoorzienend en werken in de landbouw, zo hebben ze wel genoeg te eten. Wat overblijft wordt verkocht op de markt. Groente en fruit is dus eigenlijk altijd biologisch geteeld! En wist je dat het basisonderwijs in Nepal ook altijd gratis is? Veel jonge kinderen gaan dus gewoon naar school, organisaties voeren campagnes die ervoor moeten zorgen dat de kinderen ook daadwerkelijk hun school afmaken.
Als ontwikkelingsland sta je niet stevig in je schoenen ten opzichte van andere landen in de wereld. Naast de kans op een volgende aardbeving heeft Nepal nog vele sociale problemen.
Politieke problemen
Sinds de aardbeving is er meer veranderd in Nepal. Zo heeft Nepal in november 2015 haar allereerste grondwet aangenomen, tot grote schrik van buurland India, die het hier totaal niet mee eens was. India houdt graag grip op Nepal en is leverancier van voornamelijk luxe producten, zoals CocaCola en Lays Chips, maar ook van grondstoffen zoals olie en gas. Als tegengeluid heeft India Nepal geblokkeerd, dit leidde tot een olie en gas tekort in het land. Kilometers aan gasflessen, motoren en bussen stonden er gedurende een paar maanden langs de weg, wachtend om gevuld te worden. Resultaat hiervan was dat mensen vooral gewezen waren op de primitieve manier van overleven: koken op hout en alles ter voet doen. Liters benzine werden illegaal de grens overgesmokkeld en in Nepal voor heel veel meer verkocht. Bussen die reisde naar en van India werden in het zuiden van Nepal bekogeld met stenen. Er vonden vaak gevechten plaats tussen Nepalese- en Indiase groeperingen.
Gasflessen staan in de rij om gevuld te worden (foto genomen in december 2015)
Land-locked state
Inmiddels zijn de grenzen weer open en is benzine en gas weer volop beschikbaar. Deze blokkade was slechts een klein voorbeeld van de internationale politieke problematiek waar Nepal mee te kampen heeft. Nepal ligt als het ware gevangen tussen twee machtige landen: waar de Aziatische grootmacht India aan de ene kant trekt aan Nepal, trekt grootmacht China aan de andere kant van de Himalaya aan Nepal. Beiden willen zoveel mogelijk macht in het land. Nepal heeft het niet zo op zowel India als China, het land is bang geannexeerd te worden en te moeten dansen naar de pijpen van een land waar andere normen en waarden gelden. Er wonen dan ook veel Indiase en Tibetaanse vluchtelingen in het land; mensen die gevlucht zijn voor de dagelijkse perikelen in buurland China of India. De verhoudingen tussen India en China zijn gespannen: beide landen spreken regelmatige oorlogsdreigingen naar elkaar uit. De Nepalezen zijn als de dood dat er een oorlog uitbreekt tussen de twee landen, precies ja: op het grondgebied van Nepal.
Naast het feit dat Nepal door de hoge bergen moeilijk begaanbaar is en hierdoor handel moeilijker wordt. Zo heeft Nepal bijvoorbeeld geen spoorwegnetwerk, heeft het als land-locked state nog een ander economisch nadeel, namelijk geen autonome toegang tot een rivier of haven. Nepal heeft wel een aantal rivieren in de dalen, maar die komen voornamelijk uit in India. Aan zee grenst Nepal niet. Door de hoge bergketens in het Noorden is handel met buurland China bijna onmogelijk. Je economisch ontwikkelen is essentieel om armoede in het land te doorbreken. Als je niet kunt meedoen aan de wereldeconomie blijft ontwikkeling achter. In Nepal is veel internationale handel gebaseerd op fair trade, door boeren en arbeiders een eerlijke prijs te betalen worden lokaal levensstandaarden opgekrikt. Ook zijn er overal in het land NGO’s aanwezig, van zowel Nepalese als internationale origine. Zij proberen handel te stimuleren en werken vaak met microkredieten.
Arbeidsmigratie
Wie door Nepal reist zal vooral merken dat overal vrouwen te vinden zijn. Werkeloosheid onder jongeren is een groot probleem in Nepal. Een groot gedeelte van de mannelijke, werkende generatie zoekt daarom een baan in het buitenland, zo treden velen van hen bijvoorbeeld in dienst van het Britse leger.
In 2022 vindt het WK voetbal plaats in Qatar, een zeer rijke oliestaat in het Midden-Oosten. Al jaren geleden is de bouw voor enorme stadia begonnen en daarvoor zijn arbeiders nodig. Deze arbeiders zijn voornamelijk jongemannen afkomstig uit Nepal. Met een mooi verhaal van een soort van uitzendbureau worden deze jongens geronseld om in Qatar te komen bouwen. Ze moeten dan wel een ‘werkvisum’ kopen om in Qatar te mogen werken. Ook het vliegticket moeten zij zelf betalen. Dit kost veel geld, dat Nepalezen vaak niet hebben. Er wordt de jongens een contract aangeboden met een soort lening. Zij kunnen dan komen werken en betalen tijdens hun werk de lening af. Bij aankomst in Qatar wordt het paspoort ingenomen door de baas, deze krijgen zij terug bij afloop van hun contract. De arbeiders maken lange dagen in barre omstandigheden: werkend in de gloeiend hete zon en levend met (te) veel mannen in een soort van container. Van het verdiende geld moet eten gekocht worden, vaak is dit alleen maar rijst. Het overgebleven geld wordt naar huis gestuurd. Naar schatting zijn er bij het WK in 2022 al 4000 mannen gesneuveld in bouw naar het sportevenement toe. De meeste arbeiders steven aan hartfalen door gebrek aan een gezond eetpatroon, door een val of door zelfmoord. Het ergste is nog dat de lichamen van de overledenen die door de Qatarese instanties teruggestuurd worden naar Nepal, gewoon met de rest van de bagage uitgeladen wordt en op de bagageband komen te liggen. Daar sta je dan te wachten op je backpack en wordt het even eng duidelijk: het leven is oneerlijk.
Door de reizen die ik naar Nepal heb gemaakt heb ik me gerealiseerd dat het leven oneerlijk is, dat ik bevoorrecht ben, omdat ik toevallig net in Nederland ben geboren en niet in Nepal. Maar dat had ik ook kunnen zijn. Juist daarom vind ik fair trade zo belangrijk, als je exotische producten wilt kopen of eten, zorg dan dat je hiermee niemand benadeeld of indirect uitbuit. Onwetendheid over waar je producten vandaan komen vind ik niet meer passen in deze tijd. We zijn samen verantwoordelijk voor een eerlijke wereld. In Nepal wordt goed zichtbaar waarom fair trade werkt en waarom meer mensen de wereld van een arbeider eens onder de loep zou moeten nemen. Dit is tevens ook een doel van de Young & Fair Reis: fair trade door middel van onze reizigers communiceren naar de thuisblijvers. Als team zijn we druk bezig om dit vorm te geven.
We houden jullie op de hoogte!
