Eerlijke handel in Kenia: “Zijn jullie eigenlijk fairtrade?”

De Maasai, natuurparken en de Kilimanjaro: dat is waar Kenia om bekend staat. Waar je misschien minder snel aan denkt is dat dit ook het land is waar een groot deel van onze koffie, thee en rozen vandaan komt. Deze zomer reisde ik naar Kenia en zag ik dat ineens van heel dichtbij.

Door Mirthe Klein Haneveld

Zijn jullie eigenlijk fairtrade?
Vanwege het klimaat is Kenia de ideale plek om allerlei soorten bloemen te verbouwen en daarbij zijn veel Nederlanders betrokken. Een van hen leidde me rond over een bloemenfarm, waar ik zag hoe bloemen worden verbouwd, gesorteerd en verscheept, maar ook hoeveel er bij komt kijken als je wil ondernemen in een land als Kenia. Hoe stel je je op als een sociale werkgever? Hoe leid je als buitenlander een bedrijf waar alleen Kenianen werken? Door de misstanden in de Afrikaanse bloementeelt staat deze sector  , maar op deze bloemenfarm was maatschappelijk verantwoord ondernemen gelukkig een belangrijk onderwerp. Van duurzame energie tot verzekeringen voor alle werknemers, over alles werd nagedacht. En toch: deze farm is niet fairtrade. De reden? Niemand vraagt er om. Een keurmerk aanvragen en behouden kost tijd en geld, maar levert niets op als het je klanten toch niets uitmaakt. De afweging is dan simpel voor een ondernemer.

Ver weg
De vraag die ik dus eigenlijk moet stellen is ‘waarom maakt het ons niet uit?’. Zijn we zo onverschillig? Natuurlijk, als je er over nadenkt vinden we het allemaal belangrijk, dat eerlijke en zo, maar hoe vaak sta je er nou echt bij stil? Als consument zie je zo vaak volle winkels dat je gewend raakt aan het feit dat alles wat je wilt meteen bereikbaar is. Nieuwe schoenen? Een reep chocola? Het is maar een winkelstraat ver weg. Bij een middagje shoppen of een snel bezoekje aan de Appie is de productieketen wel het laatste waar je aan denkt en aan de producten zelf is niets te zien. Oké, soms staat er een keurmerk op de verpakking, maar dat blijft ook maar een plaatje dat niet opvalt als je druk bent met je eigen dagelijkse leven. Eerlijke handel: het is niet tastbaar.

Sieraden 4 Life
Voor mij werd eerlijke handel ineens heel concreet door de vrouwen in de sieradenworkshop van  . De vrouwen die hier werken zijn vaak alleenstaande moeders die HIV-positief zijn en leven in de sloppenwijken van Nairobi.Die sieraden die je ziet hangen bij de HEMA of De Bijenkorf? Dit is waar ze zijn gemaakt – en dit is waar ze dingen mogelijk maken: een thuis voor de vrouwen, eten voor het gezin, school voor de kinderen. We mochten meehelpen met kralen rijgen voor een bestelling vanuit Nederland, maar als onze knoopjes te los waren werden de armbandjes die we maakten zonder pardon kapotgeknipt. Alleen topkwaliteit is goed genoeg voor deze vrouwen, die trots zijn op hun werk. Trots omdat ze hebben geleerd om iets moois te maken, maar ook omdat werk voor deze vrouwen heel veel betekent. “Ik ben dankbaar om hier te werken, omdat ik nu mijn drie kinderen te eten kan geven en naar school kan laten gaan, eten kan kopen in plaats van stelen en geen schulden meer heb.”

Ieder product dat je koopt heeft een verhaal – als je je geld uitgeeft, heeft dat invloed op het leven van iemand anders. “Every time you spend money, you’re casting a vote for the world you want.” Het verhaal achter mijn Kenia-armbandjes zal ik in ieder geval nooit vergeten.