Aan de rand van het verloren Aralmeer
Aan de rand van het verloren Aralmeer stond ik te kijken over de kale zandvlakte. Er was geen druppel water te zien. Hier sloegen 60 jaar geleden de golven tegen de kust. Het Aralmeer dat een omvang had ter grootte van Ierland is nu voor 90% opgedroogd.
Ik heb een video gemaakt van hoe het er in augustus 2019 uitziet
De liefde liet mij naar Oezbekistan vliegen en naast een stukje zijderoute zijn we helemaal naar het noorden van dit land gegaan om daar het ‘Stihia Festival’ te bezoeken. Een elektronisch festival dat het Aralmeer weer doet herleven. Niet in golven van water, maar van licht en geluid dat over de kale woestijnvlakte verdwijnt.
Als een van de weinigen hebben wij onze tent op de bodem van het Aralmeer opgezet (er werd gewaarschuwd voor slangen en insecten, maar wij zijn bespaard gebleven).
50 meter verderop liggen de verroestte schepen op het drogen tevergeefs te wachten tot het water weer terugkomt. Ze worden gebruikt, op dit moment als toeristische attractie voor meer likes en views op instagram stories.
Tijdens het festival sprak ik een van de organisatoren, Otabek Suleimanov, over waarom hij besloot een festival te houden aan de rand van het bijna verdwenen Aralmeer. Hij was gewoon enorm fan van elektronisch Avant Garde muziek en hij wil bewustwording creëren voor het feit dat het Aralmeer bijna helemaal is opgedroogd. Op de vraag hoe dat dan komt liet hij in het midden. Deels door toedoen van mensen, deels door de natuur zelf zegt hij. Meer mensen in Oezbekistan noemen de verdwijning een natuurlijk verschijnsel.
Na onderzoek van verschillende bronnen die hier in Nederland, maar ook in Europa en Amerika voorhanden zijn kom ik al snel op een ander verhaal. De reden dat het Aralmeer is opgedroogd komt door de katoenindustrie. In de jaren 60 besloot de Sovjet unie, waar Uzbekistan ook onderdeel van was, het roer om te gooien (letterlijk en figuurlijk). Gaan we verder met de visindustrie of gaan we over tot het produceren van katoen?
Het katoen leverde veel meer op waardoor de natuur ondergeschikt werd aan geld. Natuurlijk hadden ze toen al voorzien dat het Aralmeer op zou gaan drogen. Katoen heeft namelijk intens veel water nodig. De teelt van één kilo katoen kost gemiddeld 8000 liter water. En, de productie van een gemiddeld t-shirt kost 2500 liter water en dat van een spijkerbroek 8000 liter water.
Door het water van de rivieren Syr Darja en de Amur Darja (dat normaal gesproken het Aralmeer binnenstroomt) om te leiden, stroomde er niet genoeg water het Aralmeer in. Ze legden dammen en kanalen aan, die het rivierwater naar de droge vlaktes van Oezbekistan leidden. Het Aralmeer begon op te drogen. Vele mensen die afhankelijk waren van de visindustrie moesten vertrekken. Een van de mensen dat bleef was Almaz Tovashe. Hij was kapitein op een van de verroestte schepen tijdens de hoogtijden. Hij was mede verantwoordelijk voor de 95% van de vis voor heel Oezbekistan. Ook hij durft de reden niet te wijzen naar de katoenindustrie maar noemde het Gods wil. En als God het wil komt het water weer terug.
Geen water, maar wel bomen worden er inmiddels geplant op het droge zand. Volgens de nieuwe president van Oezbekistan moeten er 6 biljoen bomen komen.
Een hele lastige taak in een gebied waar bijna nooit regen valt. Maar de hoop is er: in tientallen jaren staat er een bos, kan het zand niet meer opstuiven, kan Almaz de schaduw opzoeken en zorgen de bomen voor de eerste regenval tijdens het elektronische festival.
—
At the edge of the lost Aral Sea
At the edge of the lost Aral Sea, I looked over the barren sandy plain. Not a drop of water was visible. Here, 60 years ago, the waves were hitting the coast.Today the Aral Sea, which was the size of Ireland, has dried up by 90%
It so happened that Uzbekistan came across my path, and next to a piece of the silk route we went all the way north to visit the “Stihia Festival”. An electronic festival that aimed to “revive” the Aral Sea. Not in waves of water, but of light and sound that disappeared over the bare desert plain.
As one of the few, we have set up our tent on the bottom of the Aral Sea (there were warnings of snakes and insects, but we have been spared).
50 meters away, the rusted ships were waiting in vain for the water to return. Currently, they are used as a tourist attraction for more likes and views on instagram stories.
During the festival I spoke to one of the organizers, Otabek Suleimanov, about what his reason is to hold a festival on the edge of the lost Aral Sea.
He was just a huge fan of electronic Avant Garde music and he wanted to raise awareness about the Aral Sea which has almost completely dried up. When asked how that is, he left the question aside. Partly because of people, partly because of nature itself, he says.
In the west it is clear. The same is everywhere on the internet. The reason that Aral Sea has dried up is the cotton industry. In the 1960s, the Soviet Union, of which Uzbekistan was also part, decided to change course (literally and figuratively). Will we continue with the fishing industry or will we start producing cotton?
The cotton yielded much more, making nature subordinate to money. Of course, they had already foreseen that the Aral Sea would dry up. Cotton needs a lot of water. The cultivation of one kilo of cotton costs an average of 8000 liters of water. Another fact, the production of an average t-shirt costs 2500 liters of water and 8000 liters of jeans.
By diverting the water from the Syr Darja and Amur Darja rivers (which normally flowed into the Aral Sea), not enough water flowed into the sea. They built dams and canals that led the river water to the dry plains of Uzbekistan. The Aral Sea began to dry up. Many people who were dependent on the fishing industry had to leave. One of the people that stayed was Almaz Tovashe. He was a captain on one of the rusted ships during the heyday. He was partly responsible for the 95% of the fish production for the whole of Uzbekistan. He also dares not point the reason to the cotton industry but called it God’s will. And if God wants it, the water will come back.
No water, but trees are now being planted on the dry sand. According to the new president of Uzbekistan there must be 6 trillion trees.
A very difficult task in an area where rain almost never falls. But there is hope: in decades there will be a forest, the sand will no longer be able to blow into the sky, Almaz will be able to find the shade and the trees will cause the first rainfall during the festival.
For an impression of the festival and interviews with Almaz and Otabek, here is the link to a short video: https://www.youtube.com/watch?v=ACtMNIlb_7E
Geschreven door: Adriaan
