Bananen blijven een gevoelig en actueel onderwerp
Young & Fair goes Bananas! Op woensdag 3 december organiseert Young & Fair een die in het teken staat van de banaan. Tijdens deze avond zul je de documentaire ‘ ’ zien, waarin blijkt dat de bananenketen minder mooi is dan hij lijkt. “De film brengt belangrijke misstanden aan het licht”, aldus Bente Meindertsma, supply and development manager bij Max Havelaar.
In de documentaire wordt advocaat Juan Domínguez gevolgd. De advocaat gaat de juridische strijd aan met de Nicaraguaanse grote voedselproducent . Deze producent maakt in de jaren zeventig op zijn bananenplantages gebruik van de verboden pesticide DBCP. De arbeiders werken echter zonder beschermende kleding en drinken onbewust het met DBCP besmette water. Met alle gevolgen van dien: vele arbeiders worden ziek of onvruchtbaar. Vrouwelijke arbeiders bevallen daarnaast van misvormde kinderen of krijgen miskramen.
Wie de juridische strijd wint zal aan het einde van de documentaire blijken. Na afloop kun je luisteren naar meerdere betrokkenen uit de bananenketen. Zij gaan met elkaar in discussie over de ontwikkelingen binnen de industrie. Een van deze sprekers is Bente Meindertsma.
Bente, op welke manier ben jij betrokken bij de bananenketen?
“Als supply en development manager bij houd ik me bezig met de aanvoerkant van Fairtrade producten. Als een product het Max Havelaar keurmerk heeft dan moet de hele keten rond het product Fairtrade gecertificeerd zijn, dus van de buitenlandse boer tot aan de Nederlandse verkoper. Ik ben verantwoordelijk voor de buitenlandse betrokken partijen die ervoor zorgen dat een product aankomt bij de Nederlandse producent. Ik houd me daardoor bezig met handelsobstakels zoals kwaliteitseisen en prijzen. Vorig jaar deed Max Havelaar een groot onderzoek naar de bananenketen. Ik heb dit onderzoek helpen vertalen in een voor bedrijven en consumenten, zodat zij de juiste informatie over de keten kregen.”
Wat verwacht je van ‘Bananas! On trial for Malice’?
“Ik denk dat de documentaire erg interessant is, omdat ik er al veel van collega’s over heb gehoord. De film brengt belangrijke misstanden aan het licht en het laat aspecten van de bananenketen zien die wij soms ook in de praktijk tegenkomen. Toch is de insteek van Max Havelaar anders: wij denken in oplossingen en willen samen met bedrijven kijken hoe we hun keten kunnen verduurzamen.”
Denk je dat Dole geïnteresseerd is in een andere werkmethode?
“Ik weet dat Dole nu voor een deel Fairtrade en biologische bananen produceert. Wij hopen dat de voedselproducent dat meer gaat doen, maar het blijft voor bedrijven lastig om geheel Fairtrade te worden.”
Waarom?
“De concurrentie rond de voedselketen is erg groot. De banaan is in die voedselketen een erg belangrijk product: in supermarkten zijn bananen verantwoordelijk voor 1 procent van de hele omzet. Dat is heel veel, gezien het aantal andere producten dat deze winkels verkopen. Bananen blijven daardoor een gevoelig en actueel onderwerp, omdat supermarkten graag de laagst mogelijke prijs voor dit product willen bieden. Hierdoor het moeilijk is om een minimumprijs voor bananen af te spreken. Daarnaast is het lastig voor grote bedrijven om die eerste stap naar een minimumprijs te zetten, als anderen daar nog niet in mee durven te gaan. Gelukkig zijn er voorlopers, zoals de supermarkten Plus, Coop en Spar. Zij verkopen alleen maar bananen met het Max Havelaar keurmerk, die een minimumprijs hebben. Deze supermarkten merken dat de verkoop van bananen stijgt. Consumenten kiezen immers niet ineens een andere supermarkt omdat de prijs van één product iets hoger is.”
Bananen zijn in supermarkten verantwoordelijk voor 1 procent van de hele omzet.
Wat is het voordeel van een minimumprijs voor bananenboeren?
“Het mooie aan de minimumprijs is dat zowel de bananenplantages als de kleine bananenboeren zekerheid over hun inkomen hebben. Hierdoor kunnen zij hun producten op dezelfde, veilige manier blijven produceren. Door hun vaste inkomen kunnen ze ook makkelijker aan criteria rond pesticidengebruik, watergebruik, afvalopslag en arbeidsomstandigheden voldoen. Zo worden huidirritaties voorkomen omdat arbeiders beschermende werkkleding moeten dragen en ze een bepaalde periode niet in de buurt van met bestrijdingsmiddelen bestoven gewassen mogen komen. Plantages en kleine boeren die aan de criteria van Max Havelaar voldoen ontvangen tevens een Fairtrade premie. De coöperaties investeren dit bijvoorbeeld in wasstations, zodat ze zelf hun producten kunnen bewerken voordat deze naar exporteurs gaan. Hierdoor worden de bananen meer waard. Daarnaast investeren de coöperaties in scholing, gezondheidszorg of huisvestiging.”
Heb je nog meer vragen voor Bente Meindertsma? Ben je benieuwd geworden naar de afloop van de documentaire? Of heb je van dit artikel simpelweg zin gekregen in eerlijk bananenbrood en een fair bananensmoothie? Meld je dan aan voor de filmavond Young & Fair goes Bananas op 3 december!
P.S. De documentairemakers hebben na ‘Bananas! On trial for Malice’ de documentaire ‘ ’ gemaakt. In dit vervolg wordt duidelijk hoe Dole de rollen omdraaide en verschillende rechtszaken tegen de filmmakers aanspande.
